Workshop 2040: ‘Mijmeren over 2040 op de squashbaan’

De toekomst voorspellen is voorbehouden aan het Orakel van Delphi, Nostradamus en Chriet Titulaer. De toekomst voorstellen, dat kunnen we wel. Althans: dat kunnen Aleid Brouwer, bijzonder hoogleraar Brede Welvaart aan de Rijksuniversiteit Groningen, en haar studenten. Tijdens het NOM-zomerfeest verruilde ze de Groningse collegebanken voor een Drentse squashbaan om ondernemers mee te kunnen laten denken over welke kant we op zouden kunnen in Noord-Nederland.  

Wat nou als de overheid zich rond 2040 langzaam terugtrekt en het ondernemerschap de vrije ruimte krijgt, terwijl de digitalisering vol gas doorgaat. Hoe zou ons landsdeel er dan uitzien? Dat is één van de scenario’s die Aleid Brouwer samen met haar studenten uitwerkte de afgelopen jaren. Aan de deelnemers van de workshop om daar eens over na te denken.  

,,We worden dan wendbaarder, de economie wordt verrijkt met hightech banen.’’ Dat gaat goed. De tientallen toehoorders hebben even hun koptelefoon afgezet om serieus over deze vraag na te denken. ,,We hebben dan veel geld beschikbaar om veel impact te kunnen maken en snel op te schalen.’’  

Jazeker, er zitten genoeg voordelen aan dit scenario, slechts één van de geschetste toekomstmogelijkheden in de longread De kracht van het Noorden in 2040. Zo zou dit weleens een oplossing kunnen zijn voor de problemen die de vergrijzing met zich meebrengt. Groeiende techbedrijven trekken aan hoger opgeleiden en varen op technologie, zodat mensen die daar niet bij passen aan het werk kunnen in de zorg. Alstublieft.  

Dat gaat de noordelijke ondernemer-op-de-squashbaan net wat te ver. Sterker nog: het blijkt deze middag eenvoudiger om nadelen aan dit scenario te bedenken dan voordelen. ,,Je krijgt een winner-takes-all-principe dat ten koste gaat van de gemeenschap.’’ ,,De kloof tussen arm en rijk groeit.’’ En ook: ,,Kun je mensen met minder technologische vaardigheden dwingen in sectoren als de zorg te gaan werken?’’  

Het Noorden is niet klaar voor deze toekomst die volledig stoelt op marktwerking, zo wordt wel duidelijk. Toch is het goed om na te denken over welke kant we op willen. Waar willen we zijn in 2040 en wat kunnen we nú doen om daar te komen. Daar gaat het om in deze wetenschap.  

Het is wellicht wat veel gevraagd om die kwestie op te lossen met zestig ondernemers die identieke hoofdtelefoons dragen en het allemaal warm hebben. En toch is het interessant om er over na te denken. ,,Het is lastig zeg. Wat gebeurt er met het onderwijs als de overheid zich terugtrekt. Laten we dat dan ook aan de markt over?’’