Voor elke uitdaging een innovatie

Van waterwegen tot Waddenzee, Friese meren en Drentse plassen. Van de eerste stad naar de elfde; van Lauwerzee tot Dollard tou. Alleen al door haar geografie is Noord-Nederland een waterregio bij uitstek. Zoals de Nederlandse geschiedenis ons leert, biedt het water ook grote uitdagingen. Om deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, hebben waterbeheer en -technologie zich constant moeten ontwikkelen. Waar het begon met de bouw van dijken en terpen, zijn de mogelijkheden van de innovatieve systemen en ontwikkelingen tegenwoordig haast oneindig.

De uitdagingen van het water gaan over drinkwater en inpoldering, zuivering en ecologie, maar ook over het transporteren, bewerken en veranderen van technologieën en processen rondom water. De geschiedenis van watertechnologie in Noord-Nederland gaat ver terug. Zij werd voortgestuwd door een samenspel van nieuwe uitdagingen en de ontwikkeling van nieuwe technologische mogelijkheden. Deze progressieve verbetering werd mogelijk gemaakt door innovatieve veranderingen op lokale en internationale schaal. Samenwerking was hierbij cruciaal. Als gevolg van klimaatverandering en milieuvervuiling staan we voor nieuwe grote uitdagingen. Zoals een stijgend zeeniveau, vervuiling door microplastics en PFAS en periodes van grote droogte afgewisseld met periodes van hevige neerslag. Noord-Nederland richt zich in het bijzonder op waterkwaliteit, en dus niet op waterkwantiteit. Hoe hebben de uitdagingen van het verleden de ontwikkelingen voortgestuwd en hoe werkt Noord-Nederland aan de uitdagingen en ambities voor de toekomst?

De eerste uitdaging die het water aan het Noorden voorschotelde was de (storm)vloed. Grote delen van Friesland en Groningen lagen onder zeeniveau, waardoor overstroming aan de orde van de dag was. Toch wilden mensen zich graag in de regio vestigen, onder meer vanwege de vruchtbare kleibodem. Rond het jaar 500 voor Christus werd daarom begonnen met de aanleg van kunstmatige heuvels met zoden en klei. Een kenmerkende regionale kracht was geboren: het aanleggen van wierden (in Groningen) en terpen (in Friesland) waarop veilig een dorp kon worden gebouwd. Op deze manier konden de noorderlingen het wilde water, dat hun landbouwgrond teisterde, buiten houden. Door de jaren heen moesten veel terpen en wierden worden verhoogd en/of verstevigd. Hoewel een groot deel met de tijd verloren is gegaan, staan honderden terp- en wierdedorpen nog altijd fier overeind.