Slimme maakindustrie

‘Hier snorren de draaibanken, daar knagen de freesbanken het staal af, enigszins verder brommen de boormachines, weer op een andere plaats gloeien de soldeervuren.’ Zo omschreef een journalist de werkplaats van de Groningse fietsfabriek Fongers in 1902. Hij schetste het typische beeld van een vroeg-industriële fabriek. De Noord-Nederlandse maakindustrie heeft sindsdien een enorme ontwikkeling doorgemaakt.

Dit is goed te zien bij Getech, een bedrijf in het Drentse Westerbork dat controlemallen voor de auto-industrie maakt. Oprichter Jan Geerts omschreef het in 2018 als volgt: ‘We zijn eigenlijk al jaren bezig met het automatiseren van ons proces. Dat begint op de tekenkamer: we hebben ons CAD-proces [Computer-Aided Design, het maken van 2d-tekeningen en 3d-modellen, red.] geautomatiseerd. Daarnaast hebben we een robotsysteem aangeschaft, dat eigenlijk de onderdelen in de machine laadt en 24 uur per dag kan draaien.’    

(Noord-)Nederland liep niet voorop in de Industriële Revolutie. In Engeland draaiden in de tweede helft van de achttiende eeuw de eerste spinnewielen en weefgetouwen machinaal. Noord-Nederland was toen nog overduidelijk een landbouwregio. De dominantie van de agrarische sector zou niet snel verdwijnen, maar werd wel een aanjager van vernieuwing die ook de maakindustrie stimuleerde. In de negentiende eeuw woonden op het Groningse en Friese platteland veel welgestelde herenboeren die, in de geest van de Verlichting, ontvankelijk waren voor nieuwe ideeën en landbouwtechnieken. Veel landbouwinnovaties werden dan ook vanuit het Noorden in Nederland geïntroduceerd, zoals bijvoorbeeld de graandorsmachine in 1846.