Nieuwe vetzuren uit aardappelresten, in Groningen gaat het gebeuren

Scale-up ChainCraft en aardappelverwerker Avebe slaan de handen ineen op weg naar een circulaire economie.

ChainCraft gaat de reststroom van aardappelverwerker Avebe omzetten in vetzuren, een belangrijke grondstof voor verschillende industrieën. Daarvoor gaat de scale-up een nieuwe fabriek bouwen. ‘Dit is een mooie stap voor ons als scale-up. Bovendien is het een belangrijke ontwikkeling waarmee we laten zien dat we productieketens op een andere manier kunnen en moeten inrichten’, stelt Niels van Stralen, oprichter en chief growth officer bij ChainCraft.

Avebe maakt verschillende ingrediënten van aardappel, zoals zetmeel en eiwit. De organische reststroom die daarbij overblijft, wordt ingedampt en verkocht aan bedrijven die er diervoeding of meststoffen van maken. ‘Wij kunnen die stroom – zonder dat het ingedampt hoeft te worden – omzetten in vetzuren en zuivere meststoffen. Daarmee genereren we een hoogwaardiger product. Bovendien besparen we veel energie’, legt Van Stralen uit.

De fabriek bij Avebe is de eerste grootschalige fabriek van ChainCraft. Op dit moment heeft de scale-up een demoplant in de haven van Amsterdam. Het bedrijf is 14 jaar geleden ontstaan vanuit de Wageningen University & Research (WUR). Daar ontdekten wetenschappers dat het mogelijk is om vetzuren te produceren op basis van organische reststromen. Tot op heden worden vetzuren voornamelijk gemaakt met petrochemische olie of palmolie, dat is niet duurzaam. De vetzuren worden uiteindelijk gebruikt voor verschillende producten, bijvoorbeeld voor geur- en smaakstoffen, voor schoonmaakmiddelen of voor weekmakers en oplosmiddelen in de chemische industrie. De vetzuren van ChainCraft worden bijvoorbeeld gebruikt in het waste-based schoonmaakmiddel van Ecover.

Het komende half jaar gaat ChainCraft de financiering ophalen voor de nieuwe fabriek en afnamegaranties vastleggen. ‘Daarna nemen we de uiteindelijke investeringsbeslissing. Als dat allemaal goed gaat, verwachten we dat de fabriek rond 2027 operationeel zal zijn’, aldus Van Stralen. Alle facetten van de scale-up komen nu samen. ‘Aan de ene kant zijn we natuurlijk bezig met de engineering en aan de andere kant zijn we ook bezig met de marktontwikkeling en het vastleggen van klanten en samenwerkingspartners. Uiteindelijk moet straks alles goed op elkaar aansluiten.’

De NOM helpt ChainCraft tijdens dit proces met financiering en hun netwerk. Van Stralen: ‘Wij gaan van Amsterdam naar Noord-Nederland. Het helpt enorm dat wij via het netwerk van de NOM makkelijk in contact kunnen komen met mensen bij de provincie, gemeenten, bedrijven en lokale samenwerkingsverbanden zoals Chemport Europe. Dat is soms net het extra duwtje dat nodig is om iets voor elkaar te krijgen.’

ChainCraft is op zijn beurt dan weer een aanwinst voor het Noorden. ‘Naast Avebe hebben we hier nog meer bedrijven die op grote schaal gewassen verwerken. Voor al deze bedrijven is het belangrijk om de waardevolle stoffen uit de reststromen te halen en weer te gebruiken. Dat is een van de grootste uitdagingen richting een circulaire economie’, zegt Ruud van Dijk, investment manager bij de NOM. Deze bedrijven zoeken naar de juiste – en ook nog betaalbare – technologie om hun reststroom om te zetten in waardevolle producten.

Van Stralen zegt daarover: ‘Het moet voor een bedrijf lonen om hun product bij ons af te zetten. De twee bepalende punten hierbij zijn de financiële voordelen en de verduurzaming, waarbij het financiële aspect vaak doorslaggevend is. Ons concept scoort goed op beide punten en daarmee kunnen we partijen overtuigen.’ Al zitten er volgens de ondernemer altijd risico’s aan de inzet van een nieuwe technologie. ‘En bedrijven moeten er bijvoorbeeld iets meer tijd insteken om een nieuw proces te leren kennen.’

Toch is het belangrijk hier tijd voor vrij te maken, ziet Van Stralen. Om echt circulair te kunnen werken, moeten er hele nieuwe ketens gebouwd worden. ‘We werken toe naar een nieuwe economie waarin circulariteit het uitgangspunt is. Zo’n verandering kun je niet als bedrijf alleen. Het is een andere manier van samenwerken tussen bedrijven en leveranciers in de waardeketen. Ook de overheden, financiers en lokale netwerken kunnen daarbij helpen. We hebben een breed scala aan partijen nodig om verandering te realiseren.’

Naast de fabriek bij Avebe kijkt ChainCraft ook al verder naar de volgende fabriek. ‘We moeten natuurlijk altijd vooruit blijven kijken. Dus we zijn nu aan het onderzoeken waar de volgende fabriek – na die in Groningen – komt te staan. Zo kunnen we onze technologie verder uitrollen en positieve impact maken’, stelt Van Stralen. Van Dijk heeft er vertrouwen in: ‘Als ChainCraft de technologie eenmaal bewezen heeft bij Avebe, dan willen veel meer marktpartijen samenwerken.’