Linda Dijkshoorn, CEO en oprichter EV Biotech ‘Ik vind vooral de valorisatie van kennis interessant’

Linda Dijkshoorn weet het zeker. Fermentatie is de toekomst! Niet voor niks is het een steeds weer terugkerende oneliner in publicaties over EV Biotech, de succesvolle Groningse startup waarvan de moleculair bioloog de oprichter en CEO is. Vanwaar die stelligheid?

‘Drink je bier?’, vraagt Linda lachend. ‘Dan weet je vast wel hoe bier gebrouwen wordt. Wat als ik je nu vertel dat je met de technologie brouwen, fermentatie dus, nagenoeg de hele chemische energie klimaatneutraal kunt krijgen. Dat is exact waar we ons met EV Biotech op richten. Wij passen micro-organismen genetisch aan, waarna we het met behulp van microbiële fermentatie mogelijk maken om biogrondstoffen te produceren. Denk aan eiwitten, voedingsingrediënten, smaak- en geurstoffen, ingrediënten voor cosmetica en materialen voor biologische bestrijdingsmiddelen.’

Minifabriekjes

Microbiële fermentatie is een biologisch proces waarbij micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels en gisten, suiker afbreken en dat omzetten in andere nuttige stoffen. EV Biotech, gevestigd op het Zernike Science Park, houdt zich bezig met het optimaliseren van die fermentatieprocessen voor de industrie. ‘Wij zetten die micro-organismen in als minifabriekjes’, vertelt Linda. ‘Het mooie van die minifabriekjes is dat ze zich razendsnel vermenigvuldigen. We kunnen dus in een behoorlijk tempo een enorme hoeveelheid minifabriekjes realiseren die allemaal ingrediënten voor producten kunnen maken. Op een biologische manier, uiteraard. Terwijl daar normaal allerlei op fossiele brandstoffen gebaseerde processen voor nodig zijn. Met andere woorden: ons doel is om vervuilende productiemethoden te vervangen door biologische processen.’

Heel gecontroleerd

De micro-organismen worden, zoals Linda al aangaf, genetisch aangepast. Ze begrijpt dat dat bij consumenten soms tot argwaan kan leiden. ‘Maar dat is niet nodig, zegt ze, ‘de beestjes zie je niet terug in het eindproduct. We houden ze in afgesloten laboratoria. Bovendien zouden ze buiten het lab onmiddellijk doodgaan. Het is gewoon een heel gecontroleerde manier van bijvoorbeeld een gistje één extra functie geven. Stel: we willen een gist maken dat vanille produceert. Dan gaan we kijken naar de vanille-orchidee, een plantje dat de specerij vanille levert en onderzoeken vervolgens welke eiwitten verantwoordelijk zijn voor het maken van het molecuul vanille. Diezelfde eiwitten proberen wij dan actief te krijgen in het gistje, zodat het precies één extra functie krijgt en verder niets.

Computermodellen

Het gebruik van micro-organismen om grondstoffen te maken is zeker niet revolutionair. Dat doen wel meer bedrijven en kennisinstellingen. Alleen worden de experimenten altijd in een laboratorium gedaan. Dat kost veel tijd en werk en tegelijkertijd veel plastics en chemicaliën. EV Biotech heeft de hoeveelheid tijd en werk fors verkleind door het creëren van een digitaal laboratorium. En ja, daarmee is het bedrijf wereldwijd uniek.

‘We maken gebruik van computermodellen om te kijken welke aanpassingen er in micro-organismen nodig zijn om bepaalde stoffen te maken’, licht Linda toe. ‘Dat digitale laboratorium hebben we gelinkt aan ons fysieke laboratorium. En juist in de combinatie van een fysiek laboratorium en het gebruik van geavanceerde computermodellen ligt onze kracht. Daardoor kun je soms tot wel 90% van de experimenten die je normaal zou doen gewoon wegstrepen. Je kunt, kortom, veel efficiënter en doelgerichter werken.’

Gefrustreerd

EV Biotech werd in 2018 door Linda opgericht, samen met bio-informaticus Agnieszka Wegrzyn en farmaceut Sergey Lunev. Ze leerde beiden kennen toen ze bezig was met haar PhD bij Farmaceutische Biologie. ‘Ik moest destijds zo’n micro-organisme ontwerpen’, blikt Linda terug. ‘Maar wat ik ook probeerde: het micro-organisme deed niet wat het moest gaan doen. Het beestje had het heel zwaar.’ Bij professoren en post-docs ging ze te rade over hoe ze het probleem zou kunnen tackelen. Telkens volgde hetzelfde antwoord: Probeer te achterhalen waar het fout kan gaan en ga op basis daarvan een experiment bedenken en uitvoeren.

‘Vijftien experimenten later had ik nog steeds geen oplossing’, glimlacht Linda. ‘Ik raakte alsmaar gefrustreerder. In die periode kwam ik in contact met Agnieszka. Ze hield zich bezig met computational modelling, een techniek waarbij computerprogramma’s en simulaties worden gebruikt om echte systemen, fenomenen of processen na te bootsen en te analyseren. Kunnen we dat niet doen voor een micro-organisme?, vroeg ik. Nou, dat leek haar wel een leuk experiment. Binnen een week liet Agnieszka me zien dat ik anderhalf jaar van mijn leven had verspild aan die vijftien experimenten. Het idee voor EV Biotech was geboren.’

Valorisatie

Ze is dan wel wetenschapper, zegt ze, maar in hart en nieren voelt ze zich eigenlijk meer ondernemer. Zo bekostigde Linda haar masteropleiding met een door haarzelf opgezet huiswerkinstituut. ‘Tijdens mijn bachelor wist ik al dat ik ooit een biotech-bedrijf wilde opzetten. Wat me zo in het ondernemerschap aanspreekt? Ik vind vooral de valorisatie van kennis interessant. Ik vind het mooi om als ondernemer de wetenschap in te zetten om de negatieve impact van de mens op het milieu te verminderen. Belangrijk ook, met het oog op de groeiende wereldbevolking. We moeten echt met andere methoden en technieken komen om in de consumptiebehoefte te voorzien. Met de technologieën die we nu hebben gaat dat niet lukken. In elk geval niet zonder daarbij natuur en milieu buitenproportioneel te belasten.’

Enorme uitdaging

EV Biotech telt momenteel zo’n 20 werknemers en timmert stevig aan de weg. Inmiddels zijn al diverse klantprojecten uitgevoerd met productiemethoden voor alternatieve eiwitten, bioplastics en kleine moleculen. De startup blijft maar. Gelukkig maar, want de ambitie is groot. ‘We willen de grootste strain developer van Europa en daarna van de wereld worden’, onderstreept Linda. ‘Maar finance is en blijft in de biotechnologie een enorme uitdaging. Het duurt soms maanden voordat een deal definitief rond is. Terwijl het hebben van een laboratorium verre van goedkoop is. Dus moet je zorgen voor een substantiële en continue inkomstenbron. Die hebben we alleen nog niet. Geen wonder, want voor een biotechbedrijf zijn we natuurlijk nog hartstikke jong.’

Financieringsronde

EV Biotech werd al in een vroeg stadium gefinancierd door Carduso, RUG Ventures en Triade Investment. Afgelopen voorjaar besloten de drie aandeelhouders wederom in het bedrijf te investeren. Ditmaal samen met de NOM, Voyagers Climate-Tech Fund, Blue Horizon en een aantal particuliere investeerders. De financieringsronde werd geleid en geïnitieerd door Future Food Fund uit Utrecht.

‘Het zijn partijen die je graag binnen wilt hebben’, zegt Linda. ‘Partijen bovendien die echt in ons geloven en die ook nog eens dezelfde mindset hebben. De financiering geeft ons tijd en ruimte om de bestaande technologie te optimaliseren en EV Biotech nog beter in de markt te zetten. We zijn dan wel bekend, maar dat wil niet zeggen dat je meteen het vertrouwen van klant hebt. Daarvoor moet je allereerst een mooi trackrecord opbouwen. Dat is wat we nu aan het doen zijn.’