Tips, tools en modellen voor een succesvol innovatieproces

Innoveren is niet eenvoudig, zeker voor startups. Het is een weg vol hobbels en hindernissen en de uitkomst is onzeker. Een goede voorbereiding is belangrijk, maar wees ook niet bang om te experimenteren! Innoveren is bovenal een leerproces. Een kant-en-klaar innovatieproces of stappenplan is er helaas niet. Maar er zijn gelukkig tal van tips, tools en innovatiemodellen die je kunnen helpen. In deze blog lichten we een aantal toe.

Het innovatieproces: van eerste idee naar eindproduct

Een innovatie begint vaak met het signaleren van een bepaald probleem waarvoor je een oplossing wilt ontwikkelen. Om dit eerste, en vaak nog vage, idee te ontwikkelen tot een product, dienst of oplossing doorloop je een innovatieproces. Hoe jouw innovatieproces er precies uitziet, zal afhankelijk zijn van het type innovatie. Voor een product in de IT-branche heb je andere dingen nodig dan in de chemie. Maar de fasen die je doorloopt zullen grotendeels dezelfde zijn.

Innovatieproces stappen

Deze belangrijkste stappen of fasen in het innovatieproces zien er globaal als volgt uit:

1. Voorbereiding: in deze fase ontwikkel je een visie voor je innovatie, stel je doelen vast en vorm je een team.
2. Startanalyse: vervolgens breng je in kaart hoe je bedrijf en je markt eruit zien, en wat de begin- en gewenste eindsituatie is.
3. Ideeën: in deze fase ga je zoveel mogelijk creatieve ideeën genereren, waaruit je vervolgens een selectie maakt.
4. Validatie: om je ideeën te toetsen ga je een prototype van je product ontwikkelen en deze vervolgens testen en valideren in de markt. Op basis daarvan ontwikkel je je definitieve product waarmee je de markt op gaat.

Dit is zeker geen lineair proces! Je zult merken dat je regelmatig een stap terug moet doen voordat je weer vooruit kan. Wees je er dus van bewust dat het een iteratief proces is en geen directe route naar succes. Hieronder lichten we deze stappen nader toe.

Voorbereiding innovatieproces: visie, doelen en team

Innoveren vraagt om een goede voorbereiding. Als je op vakantie gaat bedenk je ook waar je heen wilt, wat je wilt gaan doen en wat je voor de reis nodig hebt. Het is belangrijk om te weten welk probleem je wilt oplossen met je innovatie, welke doelen je wilt bereiken en wat jouw visie is. In de praktijk blijkt dat veel ondernemers geen goed antwoord kunnen geven op de vraag wat het doel is van de innovatie en wanneer de innovatie succesvol is. Denk hier dus goed over na.

Om een visie te ontwikkelen kan het 5 Bold Steps Vision Canvas je helpen.

Innoveren kun je niet alleen. Het is daarom belangrijk dat je een goed team hebt, en goede samenwerkingspartners. Kijk naar de beste mensen die jij nodig hebt en vorm een team! Denk aan mensen in je eigen organisatie maar ook klanten, stakeholders of rolmodellen.

Ideeën genereren voor een innovatieve startup

Als je weet hoe het speelveld eruit ziet, kun je ideeën gaan genereren voor het probleem dat je met je startup wilt oplossen met je innovatie. Het bedenken en uitwerken van dit soort ideeën vraagt veel creativiteit en out-of-the-box-denken. Werken in een creatieve omgeving is daarom van groot belang. Als je eenmaal in dit creatieve proces zit, dan krijg je waarschijnlijk tal van ideeën. Deze ideeën kun je vervolgens prioriteren, categoriseren en indelen op doel, thema of impact. Door ze te evalueren, houd je uiteindelijk de beste ideeën over. Er zijn allerlei modellen en theorieën die je kunt gebruiken om te brainstormen en het creatieve proces te versnellen.

Naast de Blue Ocean Strategy, die we verderop in deze blog toelichten, zijn ook de Innovation Matrix en de What-if-methode interessante hulpmiddelen in deze fase. In de What-if-methode schets je verschillende scenario’s en stel je jezelf vragen als: ‘Wat als je jouw product gratis zou aanbieden’, of ‘wat als je geen kosten meer had’.

Testen en valideren

De ideeën die je uiteindelijk hebt geselecteerd, zijn voornamelijk gebaseerd op aannames en onderzoeken. Nu is het tijd om je ideeën uit te voeren en de haalbaarheid te testen. Daarvoor ontwikkel je een proof-of-concept, prototype of mockup. Een prototype is een modelversie van je product die je gaat testen of valideren bij je klanten en in de markt. Op basis daarvan breng je verdere verbeteringen aan. Dit herhaal je net zo vaak totdat je een marktrijp eindproduct hebt dat aan alle wensen en eisen voldoet.

Kijk goed wat de reacties van je klanten zijn en stel jezelf continu vragen als:

• Heeft de klant hier behoefte aan?
• Kan ik het aanbieden voor de juiste prijs?
• Is de markt groot genoeg?
• Welke bewijzen heb ik voor mijn aannames?
• Wat zijn de grootste uitdagingen en risico’s? En hoe kan ik dit toetsen?

In deze fase leer je het meest over jouw idee en hoe je dit kunt verbeteren. Je gaat je aannames namelijk toetsen in een echte omgeving.

Ontwikkelen van een prototype

Een prototype ontwikkelen vraagt eveneens om een goede voorbereiding. Denk goed na wat je hiervoor nodig hebt, hoe gemakkelijk je het kunt ontwikkelen of produceren, en welke partners iets voor je kunnen betekenen. Ook de kosten zijn heel belangrijk. Je doel moet zijn om je product te valideren tegen zo laag mogelijke kosten! Je kunt meerdere prototypes ontwikkelen die je wilt gaan toetsen in de markt.

Enkele interessante tools voor het ontwikkelen van prototypes zijn:

• invisionapp.com
• proto.io
• vectr.com
• sketchapp.com

Strategische modellen voor je innovatieproces

Er zijn tal van innovatiemodellen die je kunnen helpen bij het vormgeven van je innovatieproces. We lichten hier drie populaire en veelgebruikte innovatie strategieën en modellen kort toe:

1. Blue Ocean Strategy
2. Design Thinking
3. The Lean Startup

Blue Ocean Strategy: onderscheid je van concurrenten

De Blue Ocean Strategy helpt je bij het ontdekken van nieuwe markten voor een innovatie. Je probeert dus niet je concurrenten te verslaan met een beter of goedkoper product, maar om met iets unieks te komen. In dat geval heb je namelijk (nog) geen concurrentie. Je vist dan in een blauwe oceaan, en niet in de rode oceanen waarin het wemelt van de concurrenten. Voorbeelden van bedrijven die dit succesvol hebben gedaan zijn Netflix, Spotify en Airbnb. Zij hebben een nieuwe vraag gecreëerd en daarmee de markt ingrijpend veranderd. Belangrijke voorwaarde is natuurlijk dat je innovatie ook echt voorziet in een behoefte!

De Blue Ocean Strategy Canvas is een tool waarmee je producten en bedrijven kunt vergelijken. Daarmee breng je niet alleen de sterke en zwakke punten van je concurrentie in kaart, maar ook de overeenkomsten en verschillen met jouw bedrijf of product. Zo bepaal je waarmee jouw product of dienst zich onderscheidt. Het geeft ook inzicht in wat je nog kunt verbeteren.

Design Thinking: stel de klant centraal

Design thinking is een innovatiemethode waarbij je waardecreatie voor de klant als uitgangspunt neemt. Design thinking draait dus om mensen. Dit is dus een goede manier om je innovatie optimaal aan te laten sluiten bij de klantwens. Een designer denkt namelijk vooral vanuit het gevoel dat het product oproept bij de gebruiker. En om te weten wat dat gevoel is, voer je allereerst gesprekken met je beoogde gebruikers om hun behoefte of probleem te begrijpen. Pas daarna ga je ideeën en oplossingen bedenken. Deze ontwikkel je vervolgens in korte sprints tot prototypes die je tussentijds laat testen door de gebruiker. Via deze loop kom je gaandeweg tot het beste eindproduct.

The Lean Startup: ontwikkel een valide businessmodel

Ook The Lean Startup methode draait voornamelijk om het ontwikkelen en testen van ideeën en prototypes in korte sprints. Bij deze methode test je prototypes direct in de markt. Je bepaalt wat minimaal nodig is en toetst dit gelijk bij de klant. Met experimenteren en feedback uit de markt kom je sneller tot een goed eindproduct. The Lean Startup heeft tot doel om het innovatieproces zo efficiënt en lean mogelijk in te richten. Dat wil zeggen: met zo min mogelijk verspilling. Als je innoveert vanuit een startup dan wil je immers zo snel mogelijk weten wat wel en niet werkt. Op deze manier kun je niet alleen ideeën testen, maar ze ook uitwerken in valide businessmodellen. Hoewel deze methode is ontwikkeld voor startups is hij ook zeker te gebruiken voor bestaande bedrijven.

Meer lezen over het innovatieproces

Wil je verder lezen over dit onderwerp? Dan zijn onderstaande boeken wellicht interessant:

• Zero to One – Peter Thiel and Blake Masters (2014)
• Scaling Up – Verne Harnish (2014)
• Value Proposition Design – Alex Osterwalder and Yves Pigneur (2014)
• The Innovator’s Dilemma – Clayton Christensen (2011)

Wil je meer weten over innoveren en financiering voor innovaties? Download dan ons gratis whitepaper ‘Van innovatief idee naar commercieel product’.

En lees de 10 tips om de financiering voor je innovatie slim te besteden.