Welcome to Hydrogen Valley, dé groene waterstofhub van Europa

Enthousiast klapt Patrick Cnubben zijn laptop open. De projectmanager van New Energy Coalition wil een filmpje laten zien. Zijn ogen twinkelen als de animatie op het scherm verschijnt. In ruim twee minuten wordt verteld dat Noord-Nederland officieel is aangemerkt als Hydrogen Valley en waarom dat helemaal niet verrassend is. Inderdaad, het Noorden heeft alles in huis om dé waterstofregio van Europa te worden. ‘We hebben de productiefaciliteiten, de infrastructuur, de kennis, de wil en een groot bestuurlijk draagvlak ‘, verduidelijkt Patrick, terwijl hij de laptop opzij schuift. ‘Die kansen en mogelijkheden willen we vanzelfsprekend ten volle benutten. Vandaar dat we vorig jaar april als HEAVENN-consortium een aanvraag hebben ingediend voor een Europese subsidie.

Cum laude

HEAVENN staat voor H2 Energy Applications (for) Valley Environments (in) Northern Netherlands en bestaat uit 31 publieke en private partijen uit zes Europese landen. De aanvraag, met New Energy Coalition en het SNN als aanjagers, werd ondersteund door meer dan 65 nationale en internationale partijen. Met resultaat dus, want in de zomer van 2019 werd het Hydrogen Valley-project door de Fuel Cells and Hydrogen Joint Undertaking (FCHU JU) van de Europese Commissie gehonoreerd voor een subsidie van 20 miljoen euro. Inclusief een publiek-private cofinanciering van 70 miljoen euro komt de totale projectomvang daarmee op circa 90 miljoen euro. Het juryrapport? Nee, dat mag Patrick helaas niet delen. ‘Maar we zijn in elk geval cum laude geslaagd’, glimlacht hij. ‘Van de zeven geselecteerde aanvragen zijn wij glansrijk als winnaar uit de bus gekomen. Dat betekent dat Noord-Nederland als eerste Europese regio de Hydrogen Valley-status, naar het model van Silicon Valley in de Verenigde Staten, heeft gekregen. Natuurlijk, er zijn meerdere regio’s die zich als zodanig willen manifesteren. Maar wij zijn het echt. Aantoonbaar en erkend. En als je de eerste bent, blijf je de eerste. Daar mogen we enorm trots op zijn.’

Game changer

Er gloort, kortom, een mooi perspectief voor de lokale economie. Of preciezer: het Noorden is flink op koers om een grote rol te vervullen in de energietransitie. Groene waterstof, geproduceerd uit duurzame energie, is volgens experts immers de toekomst. Een game changer wordt het zelfs genoemd. ‘Dat moet natuurlijk nog blijken, maar het is duidelijk dat groene waterstof in de energietransitie een voorname rol krijgt toegedicht’, zegt Patrick. ‘De tijd is rijp om daaraan nadrukkelijk gestalte te geven. Daarvoor hebben we hier alle troeven in handen. Wij zijn in het Noorden goed in het managen van grote energiestromen. Dat hebben we de afgelopen 70 jaar wel bewezen. En als we het met aardgas kunnen, kunnen we het ook
met waterstof. Met gerichte aanpassingen kunnen we voor het transport van waterstof gebruikmaken van de bestaande gasinfrastructuur. In het HEAVENN verhaal is dat een belangrijke onderlegger. Daarnaast wordt de Noordzee natuurlijk één groot energiepark. Daarmee komen grote hoeveelheden duurzame energie ter beschikking. Tegelijkertijd is er de kennis om die energie om te zetten in waterstof en deze in de industrie te gebruiken. Sterker nog, alles is aanwezig om op termijn een deel van Noordwest-Europa van deze groene energie te voorzien.

Sectorale integratie

Voor het zover is moet in Noord-Nederland eerst een goed functionerende groene waterstofketen worden ontwikkeld. De productie, de opslag, de distributie en de toepassingen in de markt. Al die facetten krijgen de komende jaren de volle aandacht. En juist daarvoor is de verkregen subsidie bedoeld. Heavenn is een zesjarig programma waarin ruim dertig publieke en private partijen alles in het werk stellen om de waterstofeconomie verder vorm te geven. Alle ondersteunde projecten worden daarbij in samenhang aangepakt. In de vorm van sectorale integratie, om in vaktermen te spreken. ‘Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen’, onderstreept Patrick. ‘We moeten het echt samendoen. Samen moeten we groene waterstof in de regio in elke denkbare toepassing een plek geven. In zowel de industrie, de gebouwde omgeving als de mobiliteit. Inmiddels hebben zich al tal van bedrijven aan het project gecommitteerd, waarvan een groot deel afkomstig is uit het mkb. Er hebben zich, vanwege Heavenn, zelfs ondernemingen uit Engeland in Noord-Nederland gevestigd. Uiteraard kan ook de NOM in het project een rol van betekenis spelen. Door ons bijvoorbeeld te helpen bij financieringsconstructies en acquisitietrajecten. We kunnen elkaar heel goed versterken.’

Weinig moeite

Er staat de komende jaren nogal wat te gebeuren. Zo worden onder meer bestaande pijpleidingen gereed gemaakt om de waterstof te vervoeren. Maar ook worden nieuwe waterstofleidingen gerealiseerd, op het Chemiepark Delfzijl en tussen het GZI-Next terrein en het Emmtec Industry & Business Park in Emmen. Daarnaast wordt groene waterstof toegepast voor het verwarmen van woningen en kantoren, in respectievelijk Hoogeveen en Groningen. En uiteraard wordt in de regio het aantal waterstofvoertuigen en –tankstations flink uitgebreid. In 2025 moet het allemaal klaar zijn. Patrick is zichtbaar positief gestemd. Hij merkt dat het relatief weinig moeite kost om partijen van over de hele wereld te enthousiasmeren, zegt hij. ‘Met deze status is het niet nodig om een heel technisch verhaal te houden. Je kunt een paar slagen overslaan. Het ligt misschien niet helemaal in onze volksaard, maar het is best leuk om te zeggen dat je iets heel goed kunt.’