Voor SHINE voelt Groningen als een (bekend) warm bad

Het eerste kwart eeuw van zijn leven woonde Harrie Buurlage, Vice President of Global Sales and Europe SHINE, in Stad en Ommeland. Geboren in Groningen, geproefd van de directe regio, gestudeerd aan de Rijksuniversiteit had hij, alvorens hij zijn internationale carrière begon. Die bracht hem de laatste jaren in de VS. Maar nu is hij terug in ’t Noorden, terug op stee. ‘Het voelt als thuis.’

Buurlage gaat er de komende jaren voor zorgen dat de fabriek in Veendam uit de grond wordt gestampt. ‘Ik heb daar zin in. Het heeft een onmiskenbaar voordeel dat ik deze regio ken. We bouwen in Wisconsin onze eerste fabriek en die staat heeft grote overeenkomsten met Noord-Nederland als het aankomt op waarden en cultuur. Niet te veel poeha, genoeg trots en nuchterheid, zo zou ik de mensen kenschetsen. Dat past uitstekend bij mij als persoon, maar ook bij het bedrijf SHINE.’

Warm gevoel

Logisch dus, dat de ambitieuze Amerikaanse isotopenproducent voor ‘ons’ koos, zou je zeggen. Toch stroomde er heel wat water door de Rijn voordat met champagne getoost kon worden. Honderd locaties in Europa had SHINE in eerste instantie geselecteerd. Daarvan ontstond al snel een longlist van vijftig, daarna shortlists van vijf, drie en uiteindelijk twee. ‘We hadden natuurlijk een hele wensenlijst’, vertelt Buurage. ‘Dat gaat om voor de hand liggende zaken als een marktanalyse, de aanwezigheid van hoogwaardig personeel, een competente overheid, de infra-structuur, dat soort dingen. In de finale schifting is dat allemaal voor elkaar en komt het aan op zachte componenten, zoals de cultuur. Nederland bleef over als beste land, zeker toen de regering ons verzekerde dat we geen last zouden krijgen van oneerlijke concurrentie. Zonder te willen slijmen, of afbreuk te willen doen aan andere regio’s: Groningen gaf gewoon het warmste gevoel.’

Passie is een woord dat hier op zijn plaats is. Namens de NOM was Gerard Lenstra betrokken bij de komst van SHINE. ‘We hebben er gezamenlijk alles aan gedaan om een goed gastheer te zijn. Ik denk dat de aanwezigheid van commissaris van de Koning René Paas bij de presentatie van ons bidbook wat dat betreft veel zegt. We wilden op alle mogelijke manieren tonen dat we grote samenwerkingskansen zien en dat de komst van het bedrijf goed voor SHINE én voor de regio is. Daarom hebben we ons er als een terriër in vastgebeten en ons stinkende best gedaan.’

SHINE maakte het nieuws wereldkundig op een speciaal daarvoor georganiseerde persconferentie.

Level playing field

Buurlage beaamt dat. ‘De provincie, de NOM, Veendam, B&W en de gemeenteraad, de gedeputeerden, ze spraken allemaal vol vuur over hun regio. Het gaf ons direct het gevoel dat we hier een jarenlange samenwerking kunnen opzetten zonder veel onoverkomelijke twistpunten. Ook wethouder Henk-Jan Schmaal vertelde heel enthousiast over de werkgelegenheid die SHINE brengt in de toekomst en het belang daarvan. Dat helpt allemaal.’

Wat ook hielp, is de rol die de NOM en de noordelijke overheden speelden in het overtuigen van ‘Den Haag’ inzake het gewenste level playing field. Buurlage: ‘Dat was eigenlijk één van de taaiste onderdelen van de reis die ons in Veendam bracht. We wilden zekerheid dat de onderzoeksreactor van Pallas in Petten niet ongebalanceerd eenzijdig bevoordeeld zou worden. We zijn helemaal niet tegen concurrentie, mits die eerlijk is.’

Zonder te willen slijmen, of afbreuk te willen doen aan andere regio’s: Groningen gaf gewoon het warmste gevoel.
Harrie Buurlage, SHINE

Dichtbij

SHINE maakt medische isotopen op een revolutionaire manier, heel anders dan wat er in Petten gebeurt. Zonder kerncentrale, zonder brandstofstaven met uranium. De methode heeft zich bewezen en wordt nu grootschalig in praktijk gebracht, eerst in de VS, daarna in Veendam. ‘Europa is een belangrijke markt voor ons. Om die goed te kunnen bedienen, móeten we hier een productielocatie openen. Transport is een risicofactor geworden in de leveringszekerheid, zoals we afgelopen jaar nog duidelijker zagen. Daarnaast verliezen de radioactieve elementen die we maken langzaam hun kracht. Dichtbij is kortom essentieel.’

De nabijheid van snelwegen richting Duitsland, de kennis bij het UMCG en de universiteit, de bloei van (bio)tech in de omgeving, het zijn allemaal redenen om voor Veendam te kiezen. Net als de aanwezigheid van vliegveld Eelde trouwens. Gerard Lenstra reed de afgelopen maanden meerdere rondjes door de regio met Harrie Buurlage om hem te laten zien wat het Noorden te bieden heeft. Verschillende mogelijke locaties passeerden de revue, Veendam kwam er als winnaar uit.

Natuurlijk, ook de NOM had zo zijn vragen. Een fabriek in radioactieve elementen, wil je zoiets in je regio? Lenstra: ‘Ik wist in het begin heel weinig van de techniek, maar toen ik me erin verdiept had, zag ik waarom wij hard ons best moesten doen om het bedrijf hierheen te krijgen. Dit is technologie van de toekomst. Schoner, goedkoper, efficiënter, veiliger. Het heeft niets met een kernreactor met gevaren als een meltdown te maken. Er zit gewoon een aan/uitknop op. We voorzien dat SHINE een schitterende toekomst heeft en een flinke aantrekkingskracht op andere ondernemingen.’

Cirkel is rond

SHINE ontstond in 2010 als spin-off van de universiteit van Madison, Wisconsin. Daar werd in theorie bewezen dat veelgebruikte medische isotopen gemaakt kunnen worden met behulp van een deeltjesversneller. In de praktijk bleek dat later te kloppen en nu worden ambitieuze fabrieken neergezet. Buurlage: ‘Onze techniek is veel veiliger, omdat er geen sprake is van verbranding van uraniumstaven. We houden maar een fractie van het kernafval over en onze productieprocessen zijn significant goedkoper. Om die reden denken we dat we het grootste deel van de wereldmarkt in medische isotopen op den duur in handen hebben.’

De fabriek in Veendam gaat daar op zijn vroegst in 2025 een bijdrage aan leveren. Vanuit daar worden klanten beleverd in heel Europa en Azie. ‘Wij leveren de radioactieve elementen die verwerkt worden in nucleaire medicijnen, waarmee vele orgaanfuncties onderzocht kunnen worden en ook steeds vaker kankerziekten behandeld.’ Buurlage is de komende vier, vijf jaar druk met de bouw en de voorbereiding daarop. ‘Daarna? Ik ben nu 59, we moeten maar zien hoe mijn gezondheid tegen die tijd is en hoe de wereld er voor staat. Voorlopig vind ik het wel lekker om weer in het Noorden te wonen, dichtbij mijn familie. Ik heb een beetje het gevoel dat de cirkel rond is. Nederland heeft in mij geïnvesteerd tijdens mijn studie Technische Natuurkunde. Het is prachtig om met de komst van SHINE iets terug te kunnen doen.’