Home Media Actueel Prof. Jan Post: ‘Mens bepaalt wat met AI gebeurt’

Prof. Jan Post: ‘Mens bepaalt wat met AI gebeurt’

Prof.dr.ir. Jan Post pareert de vrees voor de effecten van AI (artificial intelligence, ofwel kunstmatige intelligentie) met een fraaie
metafoor. ‘We hebben lang gewerkt aan de bouwsteen en nu die er is, je kunt er huizen mee bouwen of ze door een ruit gooien. Maar het is de mens die bepaalt wat ermee gebeurt.’

Zo gaat het ook met AI, wil hij maar zeggen. We kunnen computers (robots) net zo slim maken als we willen, maar die computers en robots zullen ons niet gaan domineren. De metafoor is mooi. Er is niettemin wel wat op af te dingen want een computer of robot kan zelf beslissingen nemen en een steen niet. Maar ook dan, als de robot hoegenaamd autonoom de verkeerde beslissingen neemt, zijn wij mensen het die onze eigen ruiten ingooien.

Post is kwartiermaker AI

Jan Post is de kwartiermaker van de AI-hub Noord-Nederland, zeg maar de regionale uitvoeringsclub van AI Coalitie Nederland. Hij is al de kartrekker van Smart Industry in Noord-Nederland, professor digitale productie en bij Philips Consumer Lifestyle belast met strategische partnerships. AI is de wetenschap die zich bezighoudt met het creëren van ‘dingen’ die een vorm van intelligentie vertonen. De AI-Coalitie Noord-Nederland brengt noordelijke bedrijven, kennisinstellingen en andere belanghebbende organisaties (overheid) bij elkaar om een sterke positie op te bouwen in de ontwikkeling en toepassingen van kunstmatige intelligentie. Het gaat niet alleen regionale samenwerking maar om de aansluiting bij de Nederlandse AI Coalitie en de aansluiting bij de EU. Voordelen: een gunstiger vestigingsklimaat en betere kansen voor innovatie van bedrijven en op financiering van R&D.

‘We doen het niet eens zo slecht’

De Nederlandse AI Coalitie heeft een actie-agenda voor dertien domeinen (onder meer gezondheidszorg, water, agrofood, energie, mobiliteit, maritiem en smart industry). Post: ‘We willen laten zien wat Noord-Nederland kan toevoegen.’ Yvonne Kooi (voormalig directeur Royal Goedewaagen) staat hem bij, samen met de RUG. De professor gaat geen knollen voor citroenen verkopen, want op de vraag of er al veel bedrijven op AI draaien, klinkt het: ‘Ja en nee. Een paar bedrijven staan hun mannetje, zoals Philips en Ziuz. We doen het niet eens zo slecht, maar bij ons, in Noord-Nederland zitten de projecten meer verspreid. Er is in elk geval volop mkb en veel interesse, dat over de volle breedte moet zien aan te sluiten.’

Zeiler Post: Wel goede route kiezen

De kennis en toepassingen op het gebied van AI moeten worden ingezet voor welzijn en welvaart, zo vindt de Nederlandse AI Coalitie. ‘Ja, dat is ook ons grote doel’, klinkt het. We kunnen niet achterblijven, vindt Post, want de digitalisering is op stoom. Smart Industry, een kindje van Post, profiteert ten volle. Post: ‘Het wordt nu tijd de digitalisering uit te buiten, want die wereld is immens gegroeid en heeft veel potentie.’

Kunstmatige intelligentie is min of meer een model van menselijke hersenen in de computer. Je kan informatie (lees data) opslaan in een dergelijk AI-systeem en op die manier de kennis die opgeslagen ligt in het systeem hergebruiken als een vorm van intelligentie. Op basis daarvan (kennis en ervaring) kunnen die kunstmatige hersenen zich ontwikkelen. Post: ‘We moeten leren snappen hoe we het moeten gebruiken. Het pad is nog niet geplaveid, we weten niet waar het eindigt. Dus moeten we ervaring opbouwen en dan kun je meewandelen in de goede richting.’ En verwijzend naar zijn inauguratierede aan de RUG, puttend uit zijn ervaringen als zeiler: ‘Als je niet weet waar het eindigt, kun je nog wel de goede route en richting kiezen.’

Juiste routes, juiste keuzes

Artificial Intelligence biedt kansen en bedreigingen. Post beaamt: ‘Het leidt altijd tot de steen die je gebruikt om een huis te bouwen of door een ruit te gooien.’ Juiste routes, juiste keuzes, daar gaat het om. Post: ‘Het is intelligentie als je informatie gebruikt en op basis daarvan beslissingen neemt. Digitalisering, op zichzelf, is niet intelligent, want daarmee neem je nog geen besluiten.’

Repeterende handelingen en beelden vormen de basis voor AI. Ze zijn goed in te zetten voor de noordelijke sectoren die mee gaan doen. Post: ‘Sectoren staan niet op zichzelf, het zijn geen geïsoleerde gebieden, er is ook interactie tussen al die werelden. Je leert soms te voorspellen. Predictive maintenance is zo’n voorbeeld. Als je met een helikopter naar een windturbine op zee vliegt is het handig om te weten wat je meeneemt en dat je weet welke onderdelen aan vervanging toe zijn.’ Dit soort voorspellend onderhoud en logistiek is ook toe te passen in de maritieme sector en in de industrie.

AI gaat wereld veranderen

AI biedt talloze mogelijkheden, want data over machines en menselijk gedrag leidt tot informatie en beslismomenten. Post: ‘Je moet er wel goed mee leren omgaan. Het gaat de wereld enorm veranderen. Het is zaak om er de goeie dingen mee te blijven doen. De systemen worden intelligenter en dus moet je steeds beter opletten. De negatieve kanten moeten we leren beheersen.’

Partners

Partners in de AI-coalitie Noord-Nederland zijn: Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool Groningen, NHL Stenden, Van Hall Larenstein, UMCG, ASTRON, New Energy Coalition, TNO, Wetsus, Philips, Innovatie Cluster Drachten en Metaalunie en FME via Smart Industry Hub (meer dan 2.000 bedrijven). Dina Boonstra (directeur NOM) is voorzitter van de AI-coalitie.

Jarno Duursma, spreker/auteur/trendwatcher over digitale technologie: 'Er kunnen oneindig veel ideeën uit voortvloeien'

‘Kunstmatige intelligentie kan ervoor zorgen dat fysieke spullen slimmer worden. Bijvoorbeeld bij het internet of things (fysieke spullen verbonden met het internet, red.). Software op apparaten zorgt ervoor dat sensoren steeds slimmer worden. Neem een autofabriek. Eén maal in de vier uur werden de robots in de fabriek stilgezet, omdat ze gecalibreerd moesten worden zodat de robotarmen weer precies zo werken als ze zijn ingesteld. Dat gebeurt tegenwoordig realtime dankzij geïntegreerde artificial intelligence in sensoren.

Een ander voorbeeld is een piepkleine camera die zonder verbinding met internet beslissingen kan nemen. Bijvoorbeeld waar auto’s geparkeerd kunnen worden. Of ze tellen producten, waardoor ze de voorraad bijhouden. Als je uitzoomt van die toepassingen dan zie je dat bijna alle techmegatrends door AI een immense versnelling hebben doorgemaakt.

Ook AR en VR (Augmented en Virtual Reality) zijn door AI beter geworden. De synthetische media vormen een nieuwe trend. Ze worden gecreëerd door kunstmatige intelligentie, die van video’s, foto’s, teksten, geluidsfragmenten nieuwe media maakt. Denk bijvoorbeeld aan de video’s waar gezichten en stemmen verwisseld worden en softwaresystemen die geloofwaardige teksten schrijven.

Er is een site ‘This person does not exist’, maar ook ‘This car, church, flower – noem maar op – does not exist’. Het is software die op basis van een database nieuwe gezichten of nieuwe auto’s bedenkt. Als je op die manier steeds nieuwe bloemenvazen weet te bedenken, zou het voor een binnenhuisdesigner van Ikea misschien een inspiratiebron kunnen zijn.

Je kunt zelfs nieuwe recepten maken, bijvoorbeeld marshmellows met de smaak van een dubbele espresso of kauwgom die naar knoflook smaakt. Er kunnen oneindig veel ideeën uit voortvloeien. Slimme softwaresystemen bedenken zelfs compleet nieuwe bedrijfsideeën, zoals ‘een tool die je kan helpen bij het vastleggen van patenten’. Er is nu een golf van synthetische media ontstaan. Heb je mij en mijn avatar al gezien? Ik heb in een kwartier een geloofwaardige avatar van mezelf gemaakt.’

Bekijk de website van Jarno Duursma

Gerben Dolsma, eigenaar Nidaros uit Hoogeveen (specialist automatisering robotische processen): 'Er is winst in snelheid, flexibiliteit en kwaliteit'

‘We zijn gespecialiseerd in RPA, ofwel Robot Process Automation. We leveren een virtuele robot, die alle repeterende en administratieve werkzaamheden overneemt. Het zorgt dat de fysieke medewerker zinvolle en waardescheppende taken kan uitvoeren. De robot gebruikt de bestaande software, maar maakt geen fouten en werkt 24 uur per dag. Er is winst in snelheid, flexibiliteit en kwaliteit. Tussen nu en vijf jaar zul je zien dat alle seriematige handelingen zullen zijn gedigitaliseerd. Neem loonstrookjes, ze zijn er in soorten en maten. De posten staan nooit op dezelfde plek, dus heeft een persoon tijd nodig te vinden waar wat staat. Een robot herkent dankzij AI de posten meteen.’

Serge de Mul, eigenaar softwarebedrijf Ultraware uit Assen: 'We hebben ons kantoorpand totaal aangepast. Alles duurzaam'

‘Wij maken specifieke software voor bedrijven waarmee we de dromen van onze klanten waarmaken. AI bestaat eigenlijk al lang, maar nu pas komen de toepassingen. Kunstmatige intelligentie passen we onder meer toe in domotica. We hebben ons kantoorpand totaal aangepast. Alles duurzaam. Alle knoppen eruit en het pand moet meeveren met het gebruik. Begint iemand elke maandag om 7 uur, dan wordt de ruimte van die persoon iets eerder opgewarmd. Je hebt in zo’n pand data en wensen, die los je met AI op. Je moet de goede dingen erin stoppen, want het moet een lerend proces zijn. Als je dat in één pand voor elkaar hebt, mooi, maar er zijn duizenden panden die op die manier duurzaam kunnen worden gemaakt.’

André Harmens, Business Developer maakindustrie en HTSM bij de NOM: 'Er staat nog veel in de kinderschoenen'

‘Artificial Intelligence, ofwel AI, is heel breed. De tak die momenteel het verst ontwikkeld is, is computervision, het analyseren van beelden door de computer, zoals gezichtsherkenning. Een verzameling plaatjes wordt aangeboden en verwerkt tot een eigen neuraal netwerk. Als je daarna een nieuw plaatje aanbiedt van een persoon, gaat de waarschijnlijkheidsscore dat het een bepaald iemand is omhoog.

Dit is toepasbaar in allerlei industriële processen, zoals de kwaliteitscontrole bij spuitgieten. Er staat nog veel in de kinderschoenen, de vision-toepassingen zijn het verst. We gaan nu vanuit Smart Industry Hub een assessment uitvoeren bij 300 bedrijven. Alle thema’s komen daarin aan de orde, het geeft zelfinzicht aan de bedrijven. We krijgen de koplopers in beeld maar ook de bedrijven die de eerste stappen zetten.’

Meer over Business Development bij de NOM

Van innovatief idee naar commercieel product

In dit whitepaper leer je:

Hoe het innovatieproces eruit ziet en welke uitdagingen je onderweg tegenkomt
Welke mogelijkheden er zijn om deze vroege fase van je idee/product te financieren
Op welke manier de NOM als investeerder jou kan helpen

Lees whitepaper