Noord-Nederland wordt het circulaire kunststoffencluster van Europa

‘Het sluiten van die keten is een gigantische uitdaging’, zegt Hamer. Maar juist in de drie Noordelijke provincies zijn alle bedrijven en kennisinstellingen aanwezig om een circulaire plastic-keten te maken. ‘Daarom hebben we de ambitie om hier hèt circulaire kunststoffencluster van Europa te ontwikkelen.’ Daar zet Hamer zich binnen het project Het Schone Noorden, inmiddels al bijna een jaar voor in.

Hamer werkte een groot deel van zijn carrière als voedingsonderzoeker waarvan de laatste tien jaar als directeur van het R&D lab van voedingsmultinational Unilever. ‘Pas daar ging ik mij bezighouden met de – vaak plastic – verpakking. Het was de tijd waarin CEO Paul Polman zijn duurzaamheidsstrategie lanceerde. Dat was de reden dat ik het Field Lab Circulaire Verpakkingen opzette.’ Sinds een jaar werkt hij nu als zelfstandig consulent op het terrein van duurzaamheid en circulariteit.

Het Schone Noorden begon met een initiatief van de provincie Friesland maar groeide al snel uit naar heel Noord-Nederland en is inmiddels integraal onderdeel van Chemport Europe. ‘We willen een open aanpak, waarbij we ook over de grenzen heen kijken’, benadrukt Hamer. In de eerste fase zijn de ambities vastgesteld, die ertoe moeten leiden dat bedrijven en kennisinstellingen samen gaan werken aan het opzetten van circulaire plasticketens. Ook overheden zijn daarbij nodig.

De uitdagingen en de kansen in plastic recycling zijn groot. ‘Noord-Nederland heeft een goede kennisinfrastructuur en veel bedrijven in de plasticsector die samen die cirkel kunnen sluiten en laten draaien.
Kwartiermaker Rob Ham

Al in de eerste fase is bedrijven gevraagd om plannen in te leveren die bijdragen aan de circulaire plastic-keten. Inmiddels ligt er een portfolio met 60 projecten waar tientallen bedrijven en alle kennisinstellingen bij betrokken zijn. ‘Een mooi voorbeeld is Nedcam in Heerenveen, dat onder meer mallen voor polyester boten maakt. Die mallen zijn nu nog niet recyclebaar. NedCam onderzoekt nu met CuRe Technology uit Emmen of zij met gerecyclede kunststofpellets dit probleem kunnen oplossen.’

Nedcam werkt aan recyclebare mallen.

Via workshops leren de bedrijven die meedoen elkaar kennen en ontstaan er ook nieuwe verbindingen. Een projectteam helpt bij het vinden van financiering, bijvoorbeeld door het oerwoud aan subsidieregelingen in kaart te brengen. ‘Zo kunnen we adviseren over een goede route voor publieke of private financiering.’ Dit hoort bij de tweede fase van het plan. Het doel is om de komende tien jaar een miljard aan investeringen te realiseren.

Inmiddels zijn vier pijlers geïdentificeerd, waarmee de grote uitdagingen echt kunnen worden aangepakt. Bij het hergebruik van polycondensaten zoals PET in verpakkingen, de eerste pijler, is een goede aanvoer belangrijk. Bedrijven als Morssinkhof en Cure Technology verwerken die tot nieuwe grondstoffen. ‘Inmiddels hebben we hiervoor een consortium gevormd dat de hele keten kan sluiten’, aldus Hamer. Voor hergebruik van polyolefinen (PE, PP) verpakkingen, de tweede pijler, is naast mechanische recycling nu eigenlijk alleen pyrolyse een optie. ‘En dat heeft nu nog een laag rendement’, weet Hamer. Betere sortering en reiniging kan de bruikbaarheid van het ingezamelde materiaal voor chemische en mechanische recycling vergroten.