3 personen in labjassen bezig met broodpasta
  • Agri&Food

NOM Spotlight – Bakery Sweets Center bouwt samen toekomst

Met het Bakery Sweets Center is de bakkerij- en zoetwarensector in Noord-Nederland een inspirerend voorbeeld van krachtige samenwerking. Het groeiende samenwerkingsverband pakt actief uitdagingen aan rondom instroom, innovatie en imago. Dit levert zinvolle projecten op, die ook bijdragen aan voedselvernieuwing.

Neem het broodpastaproject – niet te verwarren met Italiaanse deegwaar – waarbij reststromen onverkocht brood worden omgezet in een pasta-achtige suikervervanger. Om er een beeld bij te krijgen: het doet qua glans en lobbige vloeibaarheid denken aan karamelvla. Studenten van diverse opleidingen werken bevlogen aan toepassingen van broodpasta in producten als suikerbrood, bonbons, koek en ijs. Ze doen dat in het Food Application Centre for Technology (FACT) bij Van Hall Larenstein, één van de onderwijspartners binnen Bakery Sweets Center. De bevindingen zijn zo veelbelovend, dat het proeffabriekje bij FACT wordt opgeschaald. Waarover straks meer.

‘De doorontwikkeling van dit broodpastaproject toont prachtig waar goed samenspel toe kan leiden’, zeggen Hilco Wagenaar en Koos Oosterhaven. Het duo zet zich vol enthousiasme in voor Bakery Sweets Center: Hilco is projectleider van de club, als onderdeel van zijn baan bij Royal Steensma; FACT-manager Koos vervult namens Van Hall Larenstein de rol van secretaris. Beide mannen zijn bovendien bij nagenoeg alle vijf werkgroepen van BSC betrokken. Hun inzet is typerend voor de praktische aanpak van het samenwerkingsverband. ‘Wij willen echt iets bereiken met elkaar. Slagkracht creëren. Daarom kan niemand lid worden zonder actief bij te dragen. We maken meteen concreet wat deelnemers komen brengen, want alleen als we allemaal tijd, energie en expertise in Bakery Sweets Center steken, kunnen we samen stappen maken.’

"Wij willen echt iets bereiken met elkaar. Slagkracht creëren. Daarom kan niemand lid worden zonder actief bij te dragen."

Hilco Wagenaar, projectleider Bakery Sweets Center

Besef van urgentie

Dat de bakkerij- en zoetwarensector in Noord-Nederland bereid is om zich in te zetten voor gezamenlijke doelen, blijkt uit het groeiende ledental. In vijf jaar tijd haakten al meer dan dertig ondernemingen aan, van ambachtelijke bakkers tot industriële grootbedrijven. Waar komt dat door? ‘Vooral het besef van urgentie’, stelt Hilco. ‘De sector ziet door vergrijzing een toenemend verlies van mankracht, terwijl de instroom vanuit de opleidingen jaarlijks halveert. Die zorgelijke trend bracht in 2018 al enkele partijen uit de sector samen, waarna in 2020 de krachten van bedrijfsleven, onderwijs en overheid zijn gebundeld in Bakery Sweets Center. In plaats van óver elkaar te praten, gingen we mét elkaar praten. Dat bracht herkenning, begrip en vooral het inzicht dat we de uitdagingen in de sector het beste gezamenlijk kunnen aanvliegen.’

Gezelligheid tijdens bijeenkomsten is een bonus – ‘we spreken elkaars taal’ – maar de focus van deze bedrijvenvereniging ligt bij serieuze zaken, zoals: opleiden en wendbaar vakmanschap, communicatie en imago, onderzoek en innovatie, plus het realiseren van funding. Thema’s die allemaal met elkaar samenhangen. ‘We zien bijvoorbeeld dat studenten enorm aanslaan op zo’n broodpastaproject’, vertellen Hilco en Koos. ‘Innovatie maakt het vak aantrekkelijk, zeker als je daarmee verspilling tegengaat of de ecologische voetprint verkleint. Daarom haken we als sector ook aan bij de eiwittransitie, nieuwsgierig naar het gebruik van plantaardige melkproducten. Onze partner Avebe ontwikkelt plantaardige eiwitten en via de korte lijnen binnen BSC kunnen wij organiseren dat bedrijven en studenten daar in goed samenspel mee gaan experimenteren.’

Opschalen broodpastaproject

Naast het tegengaan van verspilling en de eiwittransitie richt de netwerkorganisatie zich ook op thema’s als energieverbruik, alternatieven voor gasovens en het werken met lokale baktarwe. ‘Verder is het minderen of vervangen van zout en suiker in producten al langer een trend’, zegt Hilco. ‘Ook daarin kan broodpasta een rol spelen, omdat enzymen het zetmeel omzetten in glucose. We zijn daarom heel blij dat het is gelukt om voor de komende vier jaar een grote subsidie binnen te halen, waarmee we het broodpastaproject kunnen opschalen. Dit circulaire traject kan echt een verschil maken. Niet alleen bij ons in het Noorden, maar binnen de hele sector is het interessant om reststromen weer als grondstof in de keten te brengen.’

Koos vult hem knikkend aan: ‘In Nederland gaat er jaarlijks 150.000 ton aan verse broodproducten retour omdat ze niet zijn verkocht. Daarom hebben we met het broodpastaproject echt iets groots te pakken. Bij de proefopstelling hier in het FACT kunnen studenten nu twintig liter vloeibare broodpasta produceren uit reststromen. Die hoeveelheid gaan we verder opschroeven, zodat behalve studenten ook een aantal bedrijven binnen Bakery Sweets Center aan de slag kunnen met de toepassing van broodpasta in producten. Daarnaast gaan studenten – zowel mbo’ers van Aeres en hbo’ers vanuit Van Hall – aan de slag met uitdagingen rondom bijvoorbeeld voedselveiligheid, allergenen, verbruik van water en energie, logistiek en verpakking. Kortom, we ontwikkelen dit project tot een serieuze scale-up.’

Hilco-Wagenaar2-1
Hilco wagenaar, projectleider bakery sweets center

Gelijkwaardig eigenaarschap

De mannen zijn trots dat Bakery Sweets Center dit soort innovatieve ontwikkelingen voortbrengt. ‘Hier doen we het voor’, zegt Hilco. ‘Dit brengt beweging in de sector én in het onderwijs. Want die basis blijft essentieel: mensen opleiden voor de toekomst. Ook op dat vlak boekten we al concrete resultaten, zoals een verkorte bakkers- en operatoropleiding en leiderschapstraining. Bij alles waar BSC zich voor inzet, zijn hogere doelen voor de sector leidend. Het vervolg van het broodpastaproject is daarbij een goede test: omdat enkele bedrijven als voorloper gaan meedoen, roept dat de vraag op hoe we omgaan met eigenaarschap. We streven naar een gelijkwaardige constructie en daarover zijn we met elkaar in gesprek. Dan merk je hoe waardevol het is dat we binnen BSC al vanaf het prille begin hebben ingezet op een stevige basis van openheid, vertrouwen en wederkerige inspanningen. Alle leden beseffen: samen komen we verder dan alleen.’