‘Wie naar de sterren reikt, blijft nooit staan met een handvol modder’, stelt een gezegde. Ofwel: koester flinke ambities, dan heb je tenminste kans om wat teweeg te brengen, impact te maken. Flinke ambities, die heeft de chemische industrie in Noord-Nederland: we willen koplopers zijn in de vergroening van de chemie. In Nederland? Nâh, te bescheiden. Vooroplopen in de wereld, dat is wat we willen.
De chemie werkt met elementen. Zuurstof en stikstof in de lucht, natrium en chloor in zout, koolstof en waterstof in aardgas -as we speak zijn er 118 elementen bekend. Ook de vergroening van de chemie kunnen we ontleden in elementen, het zijn de ingrediënten van het succes: groene energie, biobased grondstoffen, slimme processen en tenslotte ketenvorming en hergebruik (wat afval is voor de een, is grondstof voor de ander). Noord-Nederland heeft deze elementen alle vier, waardoor we een weergaloos ecosysteem kunnen bouwen. Op naar de wereldtop.
De hele chemische industrie in Delfzijl zou kunnen draaien op energie uit biomassa. Maar er is nog veel meer: vlakbij het cluster ligt Gemini, een van de grootste windparken ter wereld. Tel daarbij op dat we ook investeren in wind- en zonne-energie en het plaatje kleurt diepgroen.
We hebben al eeuwenlang een sterke agrarische sector in het Noorden. Maar ineens zien we nieuwe toepassingen voor oude gewassen, zoals suikerbieten en aardappelen, gras en tophout uit de bossen: het zijn grondstoffen waaruit de chemische industrie ‘intermediate chemicals’ (zeg maar bouwstenen voor duurzame kunststoffen) kan maken.
‘Vergroening is ook: meer doen met minder’, stelt Errit Bekkering van de NOM. ‘Minder grondstoffen, minder energie, minder belasting van het milieu.’ Gelukkig is het Noorden ook sterk in digitale technologie en big data, want daarmee kunnen we processen in de chemie analyseren en vervolgens optimaliseren: efficiënter en schoner maken.
Veel chemische plants vlakbij elkaar heeft als voordeel dat er steeds minder afval bestaat: wat voor de een een reststroom is, is voor de ander waardevolle grondstof. Daarom zijn ketenvorming en hergebruik noodzakelijk voor vergroening. Einddoel: gesloten ketens, een circulaire economie, waarin behalve materiaal- ook energiestromen worden uitgewisseld. We zijn onderweg.
Waarom schieten bedrijven in het Noorden zo lekker op met de vergroening? Het zijn de mensen, het is de mentaliteit. We beseffen dat we moeten samenwerken, we hebben het lef om een grote ambitie te koesteren, en we zijn van ‘niet lullen maar poetsen’.
Hoe breder een ambitie gedeeld wordt, hoe meer kans van slagen die heeft. In Noord-Nederland hebben we dat heel goed begrepen: ook overheden en onderwijsinstellingen hebben vergroening voor ogen en versterken het bedrijfsleven in de zogenaamde ‘triple helix’.
Een of twee bedrijven? Nee, niet van dat benauwde. Laten we de hele chemie vergroenen! Inmiddels is het leeuwendeel van de chemische bedrijven ermee bezig. Groot denken is een voorwaarde voor impact maken. En het kan nergens beter dan hier: we hebben de grondstoffen, de energie, het talent en de infrastructuur.
Geen woorden, maar daden. Dingen doen, anders blijft de vergroening bij rapporten in een lade. De chemische industrie is al aan de slag met het vervangen van aardgas door wind en biomassa als energiebron. Waterstof uit elektrolyse en biomassa zijn trouwens óók groene grondstoffen: van waterstof en kooldioxide kan methanol worden gemaakt, een basis voor chemische halffabrikaten, uit biomassa winnen we suikers om duurzame kunststoffen van te maken.
Kansen om te besparen houden niet op bij het hek rond een bedrijfsterrein. De vergroening vergt een gezamenlijke inspanning met ‘de buren’. In het Noorden werken bedrijven samen, maakt het cluster rond Delfzijl chemische bouwstenen voor het cluster rond Emmen waar polymere enmaterialen worden gemaakt, én vinden ondernemers, overheden en kennisinstellingen elkaar: ze werken samen in Chemport Europe (zie kader op volgende bladzijde).
Er is sprake van een breukvlak in de chemie, een transitie. De uitdaging is zó groot, dat niemand kan voorspellen hoe de industrie eruit zal zien over pakweg twintig jaar. ‘Er zijn talloze scenario’s voor vergroening denkbaar, er is een mix nodig van duurzame energie, groene grondstoffen en nieuwe technologieën’, zegt Errit Bekkering van de NOM. ‘Er is geen blauwdruk, er is geen Grote Regisseur. Maar we hebben wél een punt op de horizon gezet om samen naartoe te werken.’
VERGROENING IS OOK: MEER DOEN MET MINDER. BETER PRESTEREN MET MINDER ENERGIE, MINDER GRONDSTOFFEN EN MINDER SCHADE AAN HET MILIEU
(Errit Bekkering, Business developer NOM)
Ondernemers, overheden en kennisinstellingen werken samen in Chemport Europe. Het motto is ‘Changing The Nature Of Chemistry’. Want het moet anders, het moet en kan groener en duurzamer. Er zijn verschillende wegen die naar vergroening leiden. Grondstoffen spelen een belangrijke rol. Noord-Nederland is al eeuwen sterk in landbouw en al decennia in chemie. De twee werelden groeien nu in hoog tempo naar elkaar toe, want gewassen als suikerbieten, aardappelen, maar ook gras en hout worden steeds vaker gebruikt om duurzame chemicaliën te maken.
Ketenvorming is een andere snelweg naar vergroening. Bedrijven binnen Chemport Europe kunnen aansluiten bij ketens en grondstoffen met elkaar uitwisselen. In de nabije toekomst sluiten de ketens zich en ontstaat er een circulaire economie binnen het ecosysteem. Dat ecosysteem wordt nóg sterker van de samenhang tussen de clusters in Delfzijl en Emmen. Delfzijl produceert vooral ‘intermediate chemicals’, duurzame bouwstenen voor de bedrijven rondom Emmen, die zich richten op de vervaardiging van vezels en kunststoffen. Zo bouwt Noord-Nederland een cluster dat er toe doet. Niet alleen op nationale schaal, maar wereldwijd.
Kan het nog beter? Ja, natuurlijk. Het is nooit af. Op het gebied van inzameling en hergebruik is nog een wereld te winnen. Op dit gebied zetten bedrijven als Attero en Omrin maar ook Morssinkhof, Cumapol en anderen grote stappen: producten als PET-flessen beginnen dankzij hen aan een nieuw leven als grondstof voor plastics. Niet één keer, maar telkens opnieuw.
Ondernemers, overheden en kennisinstellingen werken samen in Chemport Europe. Het motto is Changing The Nature Of Chemistry. Want het moet anders, het moet groener. Errit Bekkering, bezig met Groene Chemie bij de NOM, is vanaf het begin betrokken. ‘Chemport Europe is voortgekomen uit het nadenken over onze propositie, /ons verhaal. Zo kwamen we erachter dat we in Noord-Nederland een aantal elementen aan elkaar konden verbinden tot een unieke combinatie: we hebben twee clusters, Delfzijl en Emmen, die ook nog eens met elkaar samenwerken, we hebben duurzame energie en groene grondstoffen, we hebben een hoogwaardig kenniscluster, havens, spoorlijnen en wegen. Gecombineerd met een gezamenlijke focus vormen deze elementen een uniek ecosysteem, daarmee stellen we wat voor in de wereld.’
Hoe gaat de vergroening van de chemie in zijn werk? Hoe ziet de samenhang in het ecosysteem van Chemport Europe eruit? De bioraffinaderij van Avantium is een voorbeeld uit het boekje.
Avantium is groen op meerdere fronten: Het begint allemaal met hout, bij voorkeur uit de de Nederlandse bossen. Uit het hout haalt Avantium door bioraffinage twee producten: lignine en glucose, een soort suiker. Het eerste is een duurzame brandstof voor energieproducent RWE, het laatste een grondstof voor een breed scala aan monomeren, bouwstenen voor duurzame polyesters.
Verschillende productieketens binnen Chemport Europe kunnen deze monomeren gebruiken als grondstof. Bij Cumapol (de naam staat voor Custom Made Polyesters) in Emmen, bijvoorbeeld, kunnen producten van Avantium worden gebruikt als basis voor PET, een kunststof waarvan duurzame flessen voor water en frisdrank gemaakt worden. Circulaire productie is binnen bereik: de PET-flessen komen terug via inzameling door Attero, Omrin en Morssinkhof en beginnen aan een nieuw leven als grondstof.
Ga naar de website van Chemport Europe
Ga naar de website van Avantium
Deze cookies zorgen ervoor dat deze website naar behoren functioneert. Ook houden we met deze cookies anoniem website statistieken bij. Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn, kunt u ze niet weigeren zonder de werking van de website te beïnvloeden. U kunt deze cookies blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen, zoals beschreven in ons privacy statement.
Deze cookies verzamelen informatie die wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn. Ook helpen deze cookies ons om deze website aan te passen en zo uw gebruikservaring te kunnen verbeteren.
Met deze cookies kan uw surfgedrag worden gemonitord door advertentienetwerken waardoor we advertenties kunnen tonen op basis van uw interesses en surfgedrag. Ook voeren deze cookies functies uit waarmee onder andere wordt voorkomen dat dezelfde advertentie voortdurend verschijnt.
