Buku, streamingdienst voor studieboeken, breekt langzaam door

Feit: studenten in het hoger onderwijs kopen in hun eerste jaar vaak nog redelijk trouw al hun studieboeken, maar slaan de jaren daarna massaal aan het kopiëren, lenen en illegaal downloaden. Feit: docenten in het hoger onderwijs zouden het liefst een curriculum opbouwen op basis van fragmenten uit meerdere boeken. Feit: studieboeken zijn zwaar en gemaakt van dode bomen.

‘Als je het op een rijtje zet, en je neemt dan onze oplossing in ogenschouw, dan lijkt het een simpel sommetje’, zegt de in Roden woonachtige Epema. ‘Dat is ook de reden dat ik vol overtuiging in dit avontuur ben gestapt, na een lange carrière in het bankwezen. Het ligt zó voor de hand dat wat wij bieden beter is dan wat er is. Goedkoper, duurzamer, flexibeler, toekomstbestendiger, rijker aan mogelijkheden. Dat zien gelukkig steeds meer mensen. Ik voorspel dat het streamen van studieboeken over vijf jaar common sense is in Nederland.’

Bertus Jan Epema en Alexander Postma

Vergelijking met Spotify

Dat is het nu nog niet. En dat heeft volgens Epema alles te maken met de manier waarop het landschap van studieboeken in ons land is ingericht. Grote uitgevers beheersen de markt al sinds mensenheugenis. Hogescholen en universiteiten, vaak de docenten zelf, kiezen de methode die het best bij ze past en vragen hun studenten de bijbehorende boeken aan te schaffen. Dat is een verdienmodel waarmee de uitgevers groot zijn geworden en die in alle vormen van onderwijs tot nu toe uitstekend werkt. Waarom zouden ze dan ruimte moeten bieden aan een streamingplatform?

Daar zijn zat redenen voor, weet Buku. ‘Dat hebben we natuurlijk onderzocht. De markt van studieboeken in het hoger onderwijs slinkt elk jaar fors. Terwijl het aantal studenten juist stijgt. Studenten ontdekken al snel dat ze een groot deel van hun boeken helemaal niet gebruiken. Dus stoppen ze met het kopen van nieuwe boeken. Ze zorgen gewoon dat ze op een andere manier aan hun tekst komen. Als uitgevers hun boeken via ons platform aanbieden, dan zullen studenten wel weer gaan betalen voor content en zullen de verdiensten van uitgevers zelfs weer gaan stijgen.’ Daar staan dan wel alle eerdergenoemde voordelen voor docenten en studenten tegenover.

Bertus Jan Epema wil zo langzamerhand wel af van de vergelijking met muziekstreamingdienst Spotify. Maar het legt wel lekker uit. ‘In het begin waren artiesten en platenlabels bang dat ze door Spotify inkomsten zouden mislopen. Dat is al lang niet meer. Mensen gingen toch kopiëren of illegaal downloaden, cd’s werden nauwelijks meer verkocht, dus stapten alle platenlabels uiteindelijk in. En nu verdient de muziekwereld weer een boterham dánkzij Spotify. Waarbij de gebruiker (betaalbaar!) een enorme rijkdom aan muziek altijd en overal kan gebruiken. Bij Buku is het niet anders. Sterker nog: in ons model gaat 80 procent van de inkomsten uit abonnementsgelden naar de uitgevers, meer dan labels overhouden bij Spotify.’

Jeff van der Laan

In belang uitgevers

Wie een abonnement neemt, krijgt toegang tot álle studieboeken. Onbeperkt. Nieuwe druk? Geen probleem, die staat er ook meteen op. ‘Voor docenten heeft dat een enorm voordeel. Zij bouwen hun colleges het liefst op met hoofdstukken uit allerlei verschillende boeken. Dat kan nu gewoon. Sterker nog: met onze tool zetten ze op het platform gewoon precies klaar wat ze willen dat hun studenten tot zich nemen. Hoofdstuk uit het ene boek, fragment uit het andere, het kan allemaal. Dat betekent een verrijking van de lesstof.’

Geen gesjouw meer, altijd je boeken op je mobiele device bij de hand. Voor studenten is Buku een uitkomst. ‘Alleen al de zoekfunctie. Heb je natuurlijk niet in papieren boeken. Bijkomend voordeel: studenten worden aangemoedigd om meer te lezen over het onderwerp waarin ze geïnteresseerd zijn door de aanbevelingen die we doen.’

Dat het werkt, dat studenten en docenten blij worden van Buku, blijkt al in de praktijk. Het platform draaide pilots aan de Johan Cruyff Academie van de Hanzehogeschool en op meer opleidingen. ‘Aan de NOVI-hogeschool in Utrecht, die ict’ers opleidt, is Buku helemaal geïntegreerd in de leeromgeving van de studenten. Dat werkt voortreffelijk. Zeker omdat het een IT-opleiding is, vinden wij dat heel waardevol.’

Alexander Postma

Investeerders

Waarom maakt nog niet elke hbo- of wo-opleiding gebruik van het Groningse platform, vraag je je af. ‘Het is een kwestie van tijd. We zijn alleen relevant als alle, of bijna alle, grote uitgevers meedoen, zodat onze abonnees nooit ‘misgrijpen’. De gesprekken lopen al jaren en het moment komt steeds dichterbij dat de uitgevers inzien dat het in hun eigen belang is om mee te doen.’

Die mening is Buku niet alleen toegedaan. Onlangs werden in de Groningse investeringsmaatschappijen Carduso Capital en Boost-up extra partners van formaat gevonden. De NOM had bij het proces om tot nieuwe investeerders te komen een flinke rol. Epema: ‘Vooral Bjorn Redmeijer van Flinc moet genoemd worden. Echt een goede coach, die ons op de pijnbank kon leggen. Hij stelde goede vragen, zette ons op scherp en zo kregen we ons eigen verhaal veel helderder. Het gevolg was dat we uiteindelijk meer investeringsgeld kregen aangeboden dan we nodig hadden. We zaten echt in een mooie positie.’

Ik voorspel dat het streamen van studieboeken over vijf jaar common sense is in Nederland
Bertus Jan Epema, Buku

Redmeijer raakte anderhalf jaar geleden betrokken bij de startup. ‘Ik kende Buku natuurlijk al uit de media. Ik vond het meteen interessant om met de mannen te werken. Het team is goed, vooral de wisselwerking tussen de jonge Jeff en de door de wol geverfde Bertus Jan is geweldig. Ik was positief verrast over het product. De techniek staat, alles werkt, de ontwikkeling is al heel ver, klaar om verder uit te rollen. En dat is iets waarbij ik ze kon helpen.’

Wat Flinc doet is met innovatieve ondernemers samen komen tot een investor ready businessplan. Redmeijer: ‘Naar mijn mening kon het nog wel wat strakker, wat scherper. In verschillende sparringsessies heb ik ze kritisch bevraagd. Waar liggen kansen in de markt? Hoe vertaal je dit naar de strategie? Hoe ga je lanceren in het buitenland? Hoe ga je hier om met pricing? Wat wordt het verdienmodel? Wat betekent dit voor de financiële prognoses en financieringsbehoefte? Wat zoek je in een investeerder, naast kapitaal? Dat soort vragen. Dat heeft geholpen, denk ik, op weg naar het vinden van de juiste investeerders. Die hebben ze nu, partijen die niet alleen geld, maar ook advies, ervaring en hun netwerk inzetten.’

Bertus Jan Epema

Van Afrika tot aan Azië

Met het geld werkt Buku aan de uitbreiding van het team van programmeurs in Nederland om de techniek te verbeteren en het platform nog schaalbaarder te maken, maar ook aan de versterking van teams in het buitenland. Want die zijn er ook al. ‘Daar laten we zien hoe krachtig ons platform is. Bovendien doen de grote Nederlandse uitgevers daar wel mee, en zien ze dus wat de mogelijkheden zijn. In Suriname bijvoorbeeld zijn we al heel groot.’

Daar zijn studieboeken relatief nog veel duurder dan hier. En koopt dus bijna niemand ze. ‘Maar een abonnement op onze diensten is er wél betaalbaar. Dus krijgen de studenten de beste lesstof en verdienen de uitgevers er ook nog wat. Dat is het mooie van ons model: we passen het abonnementsgeld aan op het inkomstenniveau van het land. In Nederland is het 25 euro per maand, in Suriname een tientje. En in Afrika wordt het nog goedkoper. Ik denk dat we met maximaal 25 man in Groningen samen met resellers in verschillende landen de hele wereld kunnen bedienen.’

Het is bepaald niet onlogisch dat Buku eerst naar landen kijkt waar het welvaartsniveau wat lager ligt, legt Epema uit. ‘Dat zijn gebieden waar uitgevers amper iets verdienen, omdat boeken er onbetaalbaar zijn. En dan zijn ze dus geneigd wel met ons samen te werken. Dan heb je het over de grootste studieboekuitgevers in de wereld. We zijn met allemaal in gesprek. In Namibië hebben we inmiddels een salesteam, in Sierra Leone praten we met de minister, in andere Afrikaanse landen draaien projecten.’

Het is typisch de weg die een startup kan afleggen. Je denkt dat je je om te beginnen op Nederland gaat richten, maar de trein rijdt eerst de andere kant op. Dat het een retourtje is, leidt voor Buku geen twijfel. ‘Op de Antillen gaan we ook heel hard. Net als in Suriname gaat het om boeken van Nederlandse uitgevers. Die verdienen dankzij ons platform geld waar ze eerst amper omzet hadden. Voor ons zijn het geweldige showcases die eigenlijk alleen maar kunnen resulteren in succes op de Nederlandse markt.’

Bjorn Redmeijer