Autonoom varen in 2030
  • HTSM
  • Innoveren

Autonoom varen in 2030

In 2030 staat de kapitein niet op zijn of haar schip, maar aan wal. In de ‘scheepverkeerstoren’ krijgt hij gedetailleerde informatie over verschillende schepen. Over de snelheid, de koers of de technische staat. De schepen stemmen zelf hun planning af met sluizen, bruggen en containerterminals. Of, als er problemen zijn, met hun gezagvoerder aan wal. Dan neemt de kapitein het over en kan hij meerdere schepen op afstand besturen.
En de matroos? Staat ook aan wal, maar dan in een andere functie. Onrealistisch plaatje? ‘Zeker niet’, stelt Koenraad de Haas van Marinminds, ‘maar dan moeten we wel stapsgewijs opereren en kleine praktische toepassingen realiseren.’

Het doel: vaarhulp voor de pleziervaart

De Haas heeft jarenlang in de auto-industrie gewerkt en vele ontwikkelingen meegemaakt. ‘De laatste jaren zijn we o.a. bezig met technologie die de bestuurder helpt veiliger en makkelijker te rijden. Denk aan cruise control, automatisch inparkeren en automatisch afstand bewaren. Dit kunnen we natuurlijk ook toepassen in de scheepvaart.’

De Haas is een geboren en getogen Fries en heeft daar zijn affiniteit met watersport en scheepvaart vandaan. ‘Via via kwam ik bij jachtbouwers terecht: hoe kunnen we de techniek uit de auto-industrie inzetten voor de scheepvaart?’ Dit heeft hem gedreven de startup Marinminds op te richten, die vooral praktische toepassingen zoekt. ‘Het helpt dat ik een groot en handig netwerk heb, zodat we met elkaar kunnen kijken naar wát er precies nodig is en hóe we dat in kleine stappen kunnen realiseren.’

Voorbeeld: ‘Boten worden steeds vaker gehuurd of geleased in plaats van gekocht. Dit betekent dat bestuurders vaak minder ervaring hebben, óf gewoon een dagje willen varen zonder al te veel kennis te moeten opdoen over de boot zelf of de regels op het water. Ze hebben dus vaarhulp nodig. Wij bedenken toepassingen die dit kunnen realiseren. Verhuurder blij, bestuurder blij. Maar, zover zijn we nog niet.’

De start: onbemand vaartuig op het water

‘Op dit moment bouwen we een onbemand vaartuig dat metingen verricht op binnenwateren en open zee’, vertelt De Haas. ‘Denk aan bodemonderzoek, testen waterkwaliteit en inspecties van kades, dammen, bruggen en sluizen. Dit vaartuig kan ondersteuning bieden bij de aanleg van windmolenparken, reddingsoperaties, het plaatsen/ onderhouden van vaarwegmarkeringen zoals lichtboeien, bakens en tonnen, en handhaving of verkeersbegeleiding.’

Autonoom varen in 2030

Het vaartuig wordt verder gebruikt om de autonome systemen verder te ontwikkelen. Zo kan het steeds meer zelfstandig zijn werkzaamheden uitvoeren. ‘We zorgen ervoor dat de systemen naar behoren functioneren en goed getest zijn voordat ze op grotere, bemande schepen worden toegepast.’

OM AUTONOOM VAREN OP GROTE SCHAAL TE REALISEREN, LIGT ER EEN ENORME TECHNISCHE, JURIDISCHE EN FINANCIËLE UITDAGING

Nederland en Scandinavië koplopers op het gebied van autonoom varen

Waar Marinminds op dit moment vooral bezig is met praktische toepassingen voor werkzaamheden op het water en de pleziervaart, zijn andere partijen op grotere schaal werkzaam. De Technische Universiteit Delft loopt hierbij in Europa voorop, samen met Scandinavië. De TU Delft werkt nauw samen met de hele scheepsbouwwereld, waaronder onderzoeksinstituten Marin en TNO, het loodswezen, rederijen, technische keuringsbedrijven, grote scheepsbouwers, leveranciers, ministeries, brancheverenigingen, havens en binnenvaartschippers. Naast de technische uitdaging (schepen moeten volledig herontworpen worden), ligt er een enorme juridische en financiële uitdaging.

De rol van de NOM

Maar wat is de rol van de NOM in dit verhaal? ‘Een deelproject van de Region of Smart Industries is Smart Sailing,’ vertelt De Haas. ‘We werken samen met partners die al innovatieve sensorsystemen en modellen in het Smart Sailing project ontwikkelden. De NOM vond het autonoom varen zó interessant, dat we met elkaar in gesprek zijn gegaan. Hierna heeft de NOM ons in contact gebracht met SNN voor subsidie, helpt ze ons om aan de juiste voorwaarden te voldoen voor investeerders, helpt ze mee om ons businessmodel te versterken en brengt ze ons in contact met nieuwe (regionale) toeleveranciers en potentiële klanten.’

VOORDELEN AUTONOOM VAREN

Goederenvervoer kan 30% tot 40% goedkoper door o.a. centrale coördinatie. Hierdoor zal vracht vaker per schip dan per auto vervoerd worden. Dit betekent veel minder goederentransport
op de weg, wat weer andere voordelen met zich meebrengt (milieu, files). Autonoom varen is veiliger. Op dit moment wordt 75% tot 95% van de ongevallen op zee mede veroorzaakt door menselijk handelen.